Przestępstwa przeciwko mieniu

Nielegalne uzyskanie programu komputerowego – art. 278 § 2 kk. Karalne jest uzyskanie, a mówiąc wprost kradzież cudzego programu komputerowego w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Przepis ten jest odpowiednikiem przestępstwa związanego z kradzieżą rzeczy ruchomej przewidzianego w art. 278 § 1 kk. Program komputerowy nie jest rzeczą ruchomą, lecz może stanowić przedmiot majątkowych praw autorskich. Wiadomo, że nielegalne kopiowanie programów komputerowych, zabronione również art. 115 ust. 3 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. nr 24, poz. 83), jest powszechne.

Artykuł 278 § 2 kk umożliwia bardziej radykalne ściganie piractwa komputerowego, gdyż przewiduje karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Natomiast kwalifikowana forma przestępstw z art. 117 i 118 ustawy o prawie autorskim przewiduje karę pozbawienia wolności do lat 3, gdy sprawca uczynił sobie stałe źródło dochodów, organizował lub kierował działalnością przestępczą związaną z piractwem komputerowym.

Jeżeli nielegalne uzyskanie programów komputerowych dotyczy mienia znacznej wartości5, to zgodnie z art. 294 § 1 kk sprawca dopuszcza się przestępstwa kwalifikowanego i czyn ten jest zagrożony karą pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Paserstwo programu komputerowego – art. 293 § 1 kk. Karalne jest nabycie, pomoc w zbyciu, przyjęcie lub pomoc w ukryciu pirackiej kopii programu komputerowego w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Przepis ten przewiduje karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega karze grzywny, karze ograniczenia wolności albo jej pozbawienia do jednego roku. Jako wypadek mniejszej wagi należy rozumieć fakt, że sprawca nie działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, program zainstalował jedynie we własnym komputerze albo pomagał w zbyciu lub ukryciu programu za pośrednictwem sieci komputerowej.

Odpowiedzialności karnej podlega również paserstwo programu komputerowego (art. 118 ust. 1 ustawy o prawie autorskim).

Nie są to jedyne przepisy nowego kodeksu karnego i ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, które zachodzą na siebie lub traktują rozbieżnie pewne istotne zasady prawne. Przykładowo, paserstwo z art. 293 § 1 kk ścigane jest z oskarżenia publicznego, a paserstwo z art. 118 ust. 1 – z oskarżenia prywatnego.

Oszustwo komputerowe – art. 287 § 1 kk. Przestępstwo polega na osiągnięciu korzyści majątkowej lub wyrządzeniu innej szkody przez wpływ na automatyczne przetwarzanie, gromadzenie albo przesyłanie informacji. Formy działania mogą być zróżnicowane i polegać na zmianie, usunięciu lub na wprowadzeniu nowego zapisu na komputerowym nośniku informacji.

Przepis nawiązuje do klasycznej formy oszustwa (art. 286 § 1 kk), w której oszust dla osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem wprowadzając ją w błąd albo wyzyskując błąd bądź niezdolność do należytego podejmowania określonego działania.

Oszustwa komputerowe występują bardzo często, a ich zakres jest praktycznie nieograniczony. Artykuł 287 § 1 kk zabrania zatem wszelkich form manipulacji danymi komputerowymi, które mają na celu wyrządzenie szkody majątkowej innej osobie.

Klasyczne oszustwo (art. 286 § 1 kk) zagrożone jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8, a oszustwo komputerowe karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. W wypadku mniejszej wagi (art. 287 § 2 kk) sprawca podlega karze grzywny, ograniczenia wolności albo jej pozbawienia do jednego roku.

Oszustwo telekomunikacyjne – art. 285 § 1 kk. Karalne jest włączenie się do urządzenia telekomunikacyjnego i uruchamianie na cudzy rachunek impulsów telefonicznych.

W Polsce odnotowano już poważne afery tego typu. Sprawcami okazali się cudzoziemcy. Warto podkreślić, że największymi specjalistami prowadzenia rozmów telefonicznych na cudzy rachunek są hackerzy, którzy posługują się tzw. metodą boxingu. Straty, które przez to ponoszą zachodnie firmy telekomunikacyjne sięgają setek milionów dolarów rocznie.

Sprawca oszustwa telekomunikacyjnego podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Kradzież karty uprawniającej do podjęcia pieniędzy z automatu bankowego – art. 278 § 5 kk. Sprawca tego przestępstwa odpowiada jak za kradzież cudzej rzeczy ruchomej. Czyn ten zagrożony jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Należy wyrazić wątpliwość, dlaczego ustawodawca nie dostrzegł problemu kradzieży kart kredytowych, które są coraz bardziej popularne.

» Jakie kary grożą za posiadanie nielegalnych kopii oprogramowania?
Posiadanie nielegalnych kopii oprogramowania, łączy się z wcześniejszym ich uzyskaniem bez zgody uprawnionego lub ich nabyciem. Czyny takie mogą być potraktowane jak kradzież (art. 278 § 2 Kodeksu karnego) lub jak paserstwo (art. 293 Kodeksu karnego).

Art. 278.
§ 1. Kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto bez zgody osoby uprawnionej uzyskuje cudzy
program komputerowy w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.