1 Ostatnio edytowany przez grzybson (2024-11-30 10:52:14)

Na wstępie - znam prawo Ohma, prawa Kirchoffa, mniej więcej wiem jak działa tranzystor jako przełącznik i tu moja wiedza się kończy. Pewnie trochę porwałem się z motyką na słońce, ale może jakiś dobry elektronik się ulituje :)

Zbudowałem sobie murmulatora, taki klon / emu ZX Spectrum (https://murmulator.ru/mm1-4)
Na tej płytce jest sobie DAC TDA 1387T jak w układzie poniżej i jest z Nim problem - cholernie cicho gra.
https://www.atari.org.pl/forum/misc.php?action=pun_attachment&item=12306&download=0

Czytam data sheeta od tego TDA. Wynika z niego, że ten DAC jest źródłem prądowym, a sygnał audio jest raczej sygnałem napięciowym.
https://www.atari.org.pl/forum/misc.php?action=pun_attachment&item=12309&download=0]TDA1387

Jak przejść z domeny prądu na napięcie?
Najprościej opornikiem, spadek napięcia = prąd * rezystancja.
Wedle data sheeta typowo maksymalny prąd z DACa to 1mA.
Przy zwarciu złącza BEEP_OUT do ziemi R22 i R23 oraz R24 i R25 są równolegle połączone dając wypadkową około 283ohm.
283ohm * 1mA = 283mV czyli stanowczo za mało jak na liniowy poziom sygnału audio
Dobrze kombinuję?
(tak wiem, jest jeszcze pewna impedancja wejściowa głośników / wzmacniacza do którego się podłączę. Domyślam się, e jest na tyle duża, że ten odpływ prądu będzie pomijalny w obliczeniach.

Teraz, tę sytuację poprawić i doprowadzić sygnał bliżej poziomu liniowego?

Data sheet sugeruje dodać wzmacniacz operacyjny w takim układzie.
https://www.atari.org.pl/forum/misc.php?action=pun_attachment&item=12308&download=0

Domyślam się, że to mi zapewni "zamianę" sygnału prądowego na napięcie.
Tylko jakim napięciem zasilić samego op-ampa?

W układach audio używało się symetrycznego, ale mam tylko pojedyncze +5V. Przy pojedynczym dawało się dzielnik napięcia na wejście nieodwracające. Z drugiej strony, przecież nie będę miał tu "ujemnych prądów", więc i iujemnego napięcia.

Załóżmy, że ten opamp w końcu zasilę i podłączę go do tego istniejącego filtra RC na wyjściu.
https://www.atari.org.pl/forum/misc.php?action=pun_attachment&item=12307&download=0

Dzielnik napięcia R21-R22-R23 oraz  R24-R24-R25 i tak mi ten sygnał z op-ampa stłumi poniźej poziomu liniowego.
Domyślam się znowu, że powinienem zwiększyć wartości R1 w pętlach sprzężenia opampów, aby sygnał na wyjściu był mocniejszy i było z czego tłumić? Dobrze kombinuję

Post's attachments

mm-dac-opamp.png 112.44 kb, nikt jeszcze nie pobierał tego pliku. 

mm-dac.png 86.43 kb, nikt jeszcze nie pobierał tego pliku. 

tda1387-oytput.png 14.62 kb, nikt jeszcze nie pobierał tego pliku. 

tda1387-schemat-blokowy.png 30.74 kb, liczba pobrań: 1 (od 2024-11-30) 

Tylko zalogowani mogą pobierać załączniki.
grzybson/SSG^NG

2 Ostatnio edytowany przez syscall (2024-11-30 11:29:11)

grzybson napisał/a:

Przy zwarciu złącza BEEP_OUT do ziemi R22 i R23 oraz R24 i R25 są równolegle połączone dając wypadkową około 283ohm.
283ohm * 1mA = 283mV czyli stanowczo za mało jak na liniowy poziom sygnału audio

A po co ci więcej. Podaj jakiegoś dobrego op-ampa na wyjscie w configuracji non-inverting (jedno wejscie sygnal, drugie do zera przez rezystor) i bedziesz mial sterowalną głośnośc w dobrej jakości.
Tzn ja bym tak zrobił - a że sie nie znam :) - to tylko sugestia do dalszych rozważań

"Was powinny uzbrojone służby wyciągać z domów do punktów szczepień, a potem zamykać do pi* za rozpowszechnianie zagrożenia epidemicznego" - Epi 2021
"Powinno się pałować tylko tych co tego nie rozumieją. No i nie szmatki i nie chirurgiczne tylko min FFP3, to by miało jakiś sens. U mnie we firmie, to jak przychodzi bezmaskowiec, to stoi w deszczu przed firmą" - Pin 2021

3

Cześć,

Daj podwójnego OA - np. AD8052 (zasilany pojedynczym napięciem 5V) w konfiguracji takiej jak sugeruje syscall, a na wyjściu oczywiście kondensator dla odcięcia składowej stałej i powinno grać.

Różne różności dla Atari i nie tylko - przydatne, bądź nie ale i tak warto zajrzeć...
http://atari.myftp.org  Atari - Power without price and necessary elements with some sh*t onboard
https://reversing.pl SSL enabled site

4

Dzięki.
Jeszcze dla wyjaśnienia - te czerwone połączenia z pierwszego obrazka to na płytce murmulatora robi się goldpinami. Kombinowałem nad czymś co można by wpiąć zamiat jumperów pomiędzy. Takiego eleganckiego "daughter boarda" czy coś.

grzybson/SSG^NG

5

Nie wiem co autor mial na mysli ale ja bym zrobil to tak:

https://obrazki.elektroda.pl/8075857000_1733050276.png

Pozatym miejsce tego dac'a jest w muzeum techniki. Niech audiofile sie nim bawia.

"tatusiu zobacz, narysowałam tobie takie same coś jak na twojej koszulce" 
https://github.com/willyvmm/mouSTer
jmp $e477

6

willy ma rację. Ten cały wyjściowy fragment schematu wskazuje na to, że ktoś to wziął z jakiegoś innego urządzenia i wkleił tu bezmyślnie. Opisy "left out", "right out", "beep out" wskazują że to był jakiś prosty mikser do dodatkowego sygnału, a tu ponieważ nie było dodatkowego sygnału, to ktoś to zwarł do masy i cześć. No i się zrobiło bez sensu, bo mamy w tym miejscu dzielnik napięcia, który tłumi sygnał. Dalej te rezystory i kondensatory wykreślone przez willy'ego też są bez sensu i też powodują tłumienie sygnału. Ogólnie rzecz biorąc jest szansa, że jak to wszystko wywalić tak jak zaproponował willy i dać tam na wyjściu faktycznie tylko rezystor do masy i kondensator odcinający składową stałą, to możliwe że od razu będzie sygnał na wyjściu odpowiedni i wystarczający do pracy z sygnałami liniowymi.

7 Ostatnio edytowany przez grzybson (2024-12-01 19:10:03)

Panowie, dziękuję za rady.
Tak macie rację, to fragment większego urządzenia. Ruska "myśl techniczna". Poglądowo macie w załączniku zdjęcie zmontowanego oraz pełny schemat.

Wyglada to tak, że za pomocą zworek do tego filtra RC:
* można podpiąć bezpośrednio GPIO z RP2040 - PWM - lub
* mozna podpiąć wyjścia z tego archaicznego DACa

Nie chcę wywalać R21-R26, C4-C7 bo upośledzę sobie opcję PWM. Mogę zrobić dodaktową płytkę / kabelek jak Willy pisze: dwa oporniki 1k, 2 elektrolity 10u, gniazdko.

Ale też kombinuje nad opcją bez inwazyjną w gotowe urządzenie. Bez dodatkowego gbiazdka. Wpinaną jako mala płytka między DAC, a ten filtr RC na ten wielki rząd goldpinów na prawo od RPi Pico.

https://www.atari.org.pl/forum/misc.php?action=pun_attachment&item=12312&download=0

Post's attachments

IMG-20241128-WA0001.jpeg 1.88 mb, liczba pobrań: 2 (od 2024-12-01) 

SCHEMATIC.jpg 135.44 kb, nikt jeszcze nie pobierał tego pliku. 

Tylko zalogowani mogą pobierać załączniki.
grzybson/SSG^NG

8

Bo to Panowie zapewne jest kalka z układu wyjściowego dla układu AY...
Zmiany płynącego prądu powinny wywoływać zmiany napięcia na rezystancji. Lepiej jednak zastosować OPampy na wyjściach.

Różne różności dla Atari i nie tylko - przydatne, bądź nie ale i tak warto zajrzeć...
http://atari.myftp.org  Atari - Power without price and necessary elements with some sh*t onboard
https://reversing.pl SSL enabled site

9 Ostatnio edytowany przez willy (2024-12-02 20:01:53)

I tak i nie.
OPampy jak najbardziej sa wskazane, ale.
To jest wzmacniacz transimpendancyjny, ianczej mowiac konwerter pradu na napiecie (I/V). Niestety wymaga ujemnego napiecia zeby wogole zadzialal w takim ukladzie.

"tatusiu zobacz, narysowałam tobie takie same coś jak na twojej koszulce" 
https://github.com/willyvmm/mouSTer
jmp $e477

10

To co poprawiłeś z opornikiem na wyjściu DACa jest jak najbardziej OK. Do tego jeszcze wtórnik i ew. wzmacniacz i powinno działać.

Różne różności dla Atari i nie tylko - przydatne, bądź nie ale i tak warto zajrzeć...
http://atari.myftp.org  Atari - Power without price and necessary elements with some sh*t onboard
https://reversing.pl SSL enabled site

11 Ostatnio edytowany przez grzybson (2024-12-03 14:01:15)

willy napisał/a:

To jest wzmacniacz transimpendancyjny, ianczej mowiac konwerter pradu na napiecie (I/V). Niestety wymaga ujemnego napiecia zeby wogole zadzialal w takim ukladzie.

Chyba (na pewno?) nie rozumiem zasady działania wzmacniacza transimpedacyjnego - dlaczego wymaga ujemnego zasilania?

EDIT: chyba sam sobie odpowiedziałem - bo żaden wzmacniacz nie zwróci na wyjściu napięcia w pełnym zakresie zasilania. Czyli np. jak VCC=5V i VEE=0V to odpowiedź na wyjściu będzie w zakresie 0,2V - 4,8V (wzięte z powietrza, nie z żadnej noty).
Więc nawet nie tyle potrzebuję zasilania symetrycznego, tylko jakiegokolwiek ujemnego, które pokryje mi ten próg "niedziałania". Lub wprowadzić składową stałą do sygnału aby wyjść poza.
Dobrze to rozumiem?

grzybson/SSG^NG

12

Pomadrze sie troche.

Wynika to z 2 rzeczy.

1. z tego DAC'a prad moze tylko wyplywac.
2. Zasada dzialania opampa
  2.a Zaden prad nie wplywa ani nie wyplywa z/do wejsc opampa
  2.b Opamp tak reguluje napiecie na wyjsciu zeby na obu wejsciach bylo takie same napiecie.

Oczywiscie pomijamy tu niedoskonalosci tak DAC'a jak i Opampa oraz wszelkie uproszczenia. Uklad idealny. Dla ulatwinia przyjmijmy tez rezystor 1k.

Jesli z DAC'a plynie prac powiedzmy 1mA, daje on spadek 1V na rezystorze 1k. oba wejscia opampa musza miec to samo napiecie, a jedno z nich jest podlaczone do masy i nie moze sie zmienic., wiec na wyjsciu musi byc -1V zeby na drugim wejsciu bylo 0V.

Efekt sumaryczny jest taki ze na wyjsciu dostaniemy  takie same napiecie jak w przypadku podlaczenia takiego samego rezystora do masy, ale z preciwnym znakiem. (Dodatkowo mamy wyjscie o niskiej impedancji, a opamp widzi swoje wyjscie jako podlaczone do zerowej impedancji)

To tak w skrocie.

"tatusiu zobacz, narysowałam tobie takie same coś jak na twojej koszulce" 
https://github.com/willyvmm/mouSTer
jmp $e477

13 Ostatnio edytowany przez tOri (2024-12-03 21:50:44)

->willy - wyjaśnienie jest raczej najprostsze z możliwych. Dzięki.

tOri

Rezystor na wyjściu DAC to najprostsze rozwiązanie przy braku napięć symetrycznych dla Opampa.

P.S. znalazłem gdzieś info, że najlepiej użyć w tym miejscu rezystor o wartości poniżej 430 omów ponieważ powyżej tej wartości bardzo mocno wzrastają zniekształcenia.

Różne różności dla Atari i nie tylko - przydatne, bądź nie ale i tak warto zajrzeć...
http://atari.myftp.org  Atari - Power without price and necessary elements with some sh*t onboard
https://reversing.pl SSL enabled site

14 Ostatnio edytowany przez Mq (Wczoraj 00:07:59)

Opampa można zasilać niesymetrycznym napięciem, ale trzeba mu po pierwsze odizolować składową stałą na wejściu i wyjściu kondensatorem, a po drugie spolaryzować mu wejście na połowę napięcia zasilania za pomocą zwykłego rezystorowego dzielnika napięcia. Czyli wtedy dla opampa "pozorna masa" jest w połowie zasilania, na plusie zasilania jest plus zasilania, a na minusie zasilania jest 0V. Trzeba jednak użyć takiego opampa, który pracuje na tak niskich napięciach, bo jak urządzenie zasilasz z 5V, to jak zrobisz dzielnik napięcia na pół, to będziesz miał zasilanie jakby plus-minus 2,5V. Trzeba użyć takiego opampa, który umie poprawnie pracować przy takim napięciu, ale są takie, nawet są takie co na 1,8V pracują jak dobrze pamiętam, ale z głowy nie wiem które, trzeba w notach katalogowych patrzeć.

15

Niestety to nie zadziala w ukladzie wzmacniacza transimpedancyjnego. To jest inna bajka.
Chyba ze piszesz o "zwyklym" ukladzie czyli rezystor do masy i wzmacniacz to da sie nawet na lm358 zrobic.

"tatusiu zobacz, narysowałam tobie takie same coś jak na twojej koszulce" 
https://github.com/willyvmm/mouSTer
jmp $e477