Forget this world and all its troubles and if possible its multitudinous Charlatans – every thing in short but the Enchantress of Numbers.
(Zapomnij o tym świecie i wszystkich jego problemach, a jeśli to możliwe, także o jego niezliczonych szarlatanach – pokrótce o wszystkim poza Czarodziejką liczb).
– Charles Babbage.
Poproszono mnie o opracowanie pewnego tematu, co uczyniłem (mam nadzieję, że z sensem, bo musiałem ów temat poznać od podstaw). Pomyślałem jednak, że mógłby on zainteresować również użytkowników i gości Atari Area. Co prawda nie ma tam mowy o Atari, ale jest o retro komputerze. Nawet bardzo retro, bo o pierwszym w historii mechanicznym komputerze ogólnego przeznaczenia, maszynie analitycznej, której wynalazcą był Charles Babbage. I o pierwszej w historii programistce komputerowej, Adzie Lovelace, „Czarodziejce liczb”, córce Lorda Byrona, słynnego poety epoki romantyzmu i Lady „Annabelli” Byron, matematyczki, „Księżniczki równoległoboków”.
Na zachętę przytoczę dwa fragmenty wypowiedzi Ady Lovelace charakteryzujące maszynę analityczną:
– The distinctive characteristic of the Analytical Engine, and that which has rendered it possible to endow mechanism with such extensive faculties as bid fair to make this engine the executive right-hand of abstract algebra, is the introduction into it of the principle which Jacquard devised for regulating, by means of punched cards, the most complicated patterns in the fabrication of brocaded stuffs. (...) We may say most aptly that the Analytical Engine weaves algebraical patterns just as the Jacquard loom weaves flowers and leaves.
– Again, [the Analytical Engine] might act upon other things besides number, were objects found whose mutual fundamental relations could be expressed by those of the abstract science of operations, and which should be also susceptible of adaptations to the action of the operating notation and mechanism of the engine . . . Supposing, for instance, that the fundamental relations of pitched sounds in the science of harmony and of musical composition were susceptible of such expression and adaptations, the engine might compose elaborate and scientific pieces of music of any degree of complexity or extent.
Czyli:
– Cechą wyróżniającą maszyny analitycznej i tym, co spowodowało, że można wyposażyć mechanizm w tak rozległe możliwości, aby stał się prawą ręką algebry abstrakcyjnej, jest wprowadzenie do niej zasady, którą Jacquard opracował do nastawiania, za pomocą kart perforowanych, najbardziej skomplikowanych wzorów do produkcji materiałów brokatowych. (...) Możemy powiedzieć bardziej stosownie, że maszyna analityczna splata algebraiczne wzory tak, jak maszyna Jacquarda tka kwiaty i liście.
– Ponownie, [maszyna analityczna] może oddziaływać na inne rzeczy poza liczbami, gdzie przedmioty mogą łączyć wspólne relacje fundamentalne wyrażone przez abstrakcyjną naukę operacji, a które powinny być podatne na adaptacje działania zapisu operacyjnego i mechanizmu maszyny… Przypuśćmy, na przykład, że fundamentalne relacje dźwięków w nauce o harmonii i kompozycji muzycznej byłyby podatne na takie wyrażenia i adaptacje, maszyna mogłaby skomponować wymyślne fragmenty muzyki o jakimkolwiek stopniu złożoności i rozmiarze.
Opowieść o Adzie Lovelace i maszynie Babbage'a można pobrać stąd: PDF
Ponieważ żyjemy w epoce obrazków ruchomych, to kilka z nich – niestety tylko w języku angielskim:
http://www.youtube.com/watch?v=xiZozgCLHc4
Science in Seconds - Ada Lovelace / Nauka w kilka sekund – Ada Lovelace (2m10s)
http://www.youtube.com/watch?v=jiRgdaknJCg
Babbage Difference Engine in Motion / Maszyna różnicowa Babbage'a w akcji (16m10s)
http://www.youtube.com/watch?v=QVxbNZWLP60
Charles Babbage's Analytical Engine / Maszyna analityczna Charlesa Babbage (7m41s)
Dla tych, którzy mieliby ochotę napisać coś na maszynę analityczną, grę, muzykę czy grafikę lektura uzupełniająca:
http://www.youtube.com/watch?v=FFUuN-ZRLz8
„Mission Impossible: Constructing Charles Babbage's Analytical Engine” – wykład profesora Dorona Swade z Neukom Institute w Dartmouth, który miał miejsce w Dartmouth College 8 maja 2012 roku. (1h27m24s)
oraz książki:
- The Analytical Engine. Programing Cards, John Walker (kopia strony internetowej);
- Faster than thought. A Symposium on digital computing machines. B.V. Bowden;
- Charles Babbage's Analytical Engine, 1838, Allan G. Bromley;
- Passages from the Life of a Philosopher, Charles Babbage;
- Sketch of The Analytical Engine... (z notatkami A. A. Lovelace).
...które można pobrać stąd
...ale ostrzegam: maszyna analityczna jest około 15000 razy wolniejsza od naszego Atari 8-bit. Jako ciekawostka: fragment „Notatek” Ady Lovelace:
Cóż, jakby nie patrzeć, życzę miłej lektury :)
